Hayati fonksiyonların tehdit altına girdiği durumlarda ilk yapılması gerekenler temel yaşam desteği olarak tanımlanır. Pediatride temel yaşam desteği acil durumlarda sağkalım oranlarının arttırılmasını sağladığı gibi morbidite de azaltmaya yardımcı olur. temel yaşam desteği hayat kurtarmak adına solunumu veya kalbi durmuş bireyin, hava yolunu açmak, kalp durmuş ise dolaşımı sağlamak amacıyla kalp masajı yapmak ve yapay solunum ile yeterli doku perfüzyonu ve oksijenasyonu sağlamak için yapılan ilaçsız ve genellikle ekipmansız işlemlerdir. Temel yaşam desteği sırasındaki manevra sıralaması ile ilgili ILCOR CoSTR bildirisinden, CAB sıralaması (dolaşım için kompresyon, hava yolu ve solunum) ve ABC sıralaması (hava yolu, solunum ve dolaşım için kompresyon) arasında denge olabileceği bildirilmiştir. ABC sıralamasının Avrupa’da çocuklara uygulanan KPR için çok iyi tanımlanmış ve bilinen bir yöntem olması nedeniyle, ERC PLS grubu yazarları, özellikle önceki kılavuzların yüz binlerce sağlık çalışanı ve halktan kişilerin bu şekilde eğitilmesini sağlaması nedeniyle bu sıralamanın devam etmesi gerektiğini belirtmiştir.
Erişkin TYD eğitimi almış veya sadece göğüs kompresyonları dışında, pediyatrik resüsitasyona özgü spesifik bilgisi olmayan kurtarıcılar; hiç bir şey yapmadıklarında sonuç daha kötü olacağından erişkin hareket planını kullanabilirler. Ancak çoğu pediyatrik kardiyak arrestin asfiksi nedenli olması, etkin KPR’un parçası olarak havalandırmayı gerektirdiğinden çocuklardaki resüsitasyon sıralamasında kurtarıcı soluk vermenin sağlanması daha iyidir.Erken kardiyopulmoner resüsitasyon, acil ilk yardım ekibine en kısa sürede ulaşma ve hızlı ileri yaşam desteği şartlarını sağlamaya çalışmak ve sonrasında da gelişmiş ileri bakım merkezinde takip önemlidir. Temel yaşam zinciri 5 basamak ile tanımlanır.
1. Önleme: Kazaya neden olabilecek risklerin önceden fark edilip,azaltılması
2. Erken Temel Yaşam Desteği Sağlanması: Erken dönemde kardiyopulmoner girişimler yapılması
3. Arama: İlk yardım ekibine hızlı erişim
4. İleri yaşam desteği sağlanacak kuruluşa hızlı transfer: Bu 4 halkaya temel yaşam desteği zinciri denilmektedir.
5. Çocuklarda resüsitasyon sonrası bakım
Hastane dışı yerlerde etkin müdahele sirkülyasyonun başarılı olarak geri döndürülmesi ve nörolojik hasarların minimumda olmasını sağlar. Buna rağmen kardiyak arrest olan bebek ve çocukların sadece ⅓‘ünde KPR ile geri dönüş sağlana bilmektedir.
TEMEL YAŞAM DESTEĞİNİN BASAMAKLARI
- Acil durumun erken tanınması ve Acil Tıp Servisinin(ATS) erken aktivasyonu. Bizim ülkemiz için 112 Acil Yardım ve Ambulans Hizmetlerinin harekete geçirilmesi
- KPR’nın erken başlatılması ki bu,VF AKA mağdurlarında yaşam şansını 2-3 kat arttırır.
- Erken defibrilatör kullanımı. KPR ile birlikte OED kollaptan sonra 3 -5 dakika içinde kullanıldığında yaşam şansı %49-%75 gibi oldukça yüksek oranlardadır.
- Sağlık personeli tarafından ileri kardiyak yaşam desteği ve resüsitasyon sonrası bakımın erken dönemde başlatılması.
Kardiyak arrestte derhal KPR başlatılmalıdır .KPR ile az fakat kalp ve beyin için hayati kan akımı sağlanacaktır. Ayrıca VF’de OED ile defibrilasyon uygulanıncaya kadar KPR yapılması, defibrilasyona yanıt olasılığını da arttıracaktır. Eğer kollapstan sonra şok verilme zamanı 4 dk(LOE 4), 5 dk(LOE2) veya daha uzun sürecekse KPR uygulanması tavsiye edilir..
Erişkin Temel yaşam desteğinin basamakları
Sağlık personeli olanlar için TYD basamakları aşağıdaki gibidir
1. Çevre güvenliği
2. Bilinç durumunun değerlendirilmesi
3. ATS aktivasyonu
4. Havayolunun açık tutulması
5. Solunumun değerlendirilmesi
6. Dolaşımın değerlendirilmesi.
7. Defibrilyasyon
YABANCI CİSİMLE OLUŞAN HAVA YOLU TIKANIKLIĞI
Yabancı cisim hava yolu tıkanıklığına bağlı ölüm sık görülmesine rağmen önlenebilir bir durumdur.Erişkin vaka raporlarının çoğu, mağdur yemek yerken impact besinin hava yoluna kaçması nedeniyledir. İnfantlarda ve çocuklarda ise oynarken veya yemek yerken, ebeveyni ya da bakıcısının bulunduğu ortamlarda yani şahitli olur; erken dönemde müdahele edilebilir. Yabancı cisimler hafif ya da şiddetli hava yolu tıkanıklığına neden olabilirler. Şiddetli hava yolu tıkanıklığının bulguları; siyanoz, konuşamama, nefes alamama, öksürememe gibi solunum zorluğu ve bozulmuş hava değişiminin işaretlerinden oluşur. Hemen müdahele edilmesi gereken bir durumdur. Eğer yabancı cisim aspire etmiş mağdur cevapsızsa(bilinç kaybı gelişmişse), kurtarıcı ATS aktive etmeli ve hemen KPR başlatmalıdır. KPR sırasında hastanın her ağzı açıldığında yabancı cisime bakılmalı, görünüyorsa çıkarılmalıdır. Fakat bu basit bakma işlemi hızlıca yapılmalı, göğüs kompresyonları ve ventilasyon için kesinti yaratmamalıdır.
